Przywłaszczenie – podstawowe zagadnienia i obrona
Kancelaria świadczy pomoc prawną osobom podejrzanym lub oskarżonym o popełnienie przestępstwa przywłaszczenia, a także innych przestępstw przeciwko mieniu. Pomoc prawna w tym zakresie polega na obronie klienta w toku śledztwa, dochodzenia oraz przed sądem. Możliwe jest także udzielenie jednorazowej porady prawnej. W zakres działania Kancelarii wchodzi również reprezentowanie przed sądami osób pokrzywdzonych przestępstwem. (Zob. poniżej – Korzystanie z pomocy prawnej)
Na temat przywłaszczenia:
Art. 284. § 1. Kto przywłaszcza sobie cudzą rzecz ruchomą lub prawo majątkowe,
podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
§ 2. Kto przywłaszcza sobie powierzoną mu rzecz ruchomą,
podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 3. W wypadku mniejszej wagi lub przywłaszczenia rzeczy znalezionej, sprawca
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
§ 4. Jeżeli przywłaszczenie nastąpiło na szkodę osoby najbliższej, ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego.
Dobra prawne naruszane przestępstwem
Przestępstwo przywłaszczenia (art. 284 k.k.) umiejscowione jest w Rozdziale XXXV Kodeksu karnego, który zawiera zbiór przepisów przewidujących odpowiedzialność karną za przestępstwa skierowane przeciwko ogólnemu dobru prawnemu, jakim jest własność i niektóre inne prawa przysługujące w stosunku do mienia. Pod ochroną art. 284 k.k. pozostaje cudza rzecz ruchoma lub prawo majątkowe.
Przywłaszczenie rzeczy
Przywłaszczenie oznacza działanie z zamiarem włączenia cudzego mienia do majątku swojego lub innej osoby. W orzecznictwie wskazuje się również, że przywłaszczeniem jest „(…) definitywne oddzielenie uprawnionego od stanowiącej jego własność rzeczy i potraktowania rzeczy jako własnej przez sprawcę, przy czym nie zawsze musi się to łączyć z definitywnym włączeniem mienia do majątku sprawcy, a tym samym zwiększeniem majątku sprawcy o wartość przedmiotowej rzeczy, gdyż w pewnych sytuacjach przy przywłaszczeniu nie dochodzi do powiększenia stanu majątkowego sprawcy (np. w wypadku zniszczenia rzeczy, darowania jej innej osobie lub w inny sposób wyzbycia się jej (…) )” (tak: Sąd Najwyższy w wyr. z 19.02.2020 r., sygn. IV KK 119/19).
Do popełnienia przestępstwa przywłaszczenia może dojść np. w przypadku niezwrócenia przedmiotu leasingu samochodowego po wypowiedzeniu lub rozwiązaniu umowy leasingowej. Wynika to ze specyfiki prawnej leasingu.
W sprawach dotyczących przywłaszczenia przedmiotu z majątku wspólnego, przyjmuje się, że „Przy rzeczy wchodzącej w skład wspólności majątkowej małżeńskiej konieczne jest działanie na szkodę drugiego małżonka trwale pozbawiające go danej rzeczy i wyłączające ją z majątku wspólnego.” (zob. wyr. Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 22.09.2020 r., sygn. II AKa 331/19).
Przywłaszczenie jest przestępstwem umyślnym, obejmującym bezpośredni zamiar działania sprawcy. Zamiar działania sprawcy, polegający na trwałym włączeniu rzeczy do majątku swojego lub innej osoby wywodzony jest z okoliczności konkretnej sprawy. Dla popełnienia przestępstwa przywłaszczenia nie jest wystarczające działanie z zamiarem ewentualnym.
W przypadku, gdy przestępstwo przywłaszczenia popełnione zostanie w stosunku do mienia znacznej wartości lub w stosunku do dobra o szczególnym znaczeniu dla kultury, przestępstwo takie podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10 (zob. art. 294 k.k.).
Korzystanie z pomocy prawnej
Tak jak w przypadku spraw dotyczących innych przestępstw, prowadzenie obrony przez adwokata polega na podejmowaniu działań procesowych zmierzających do weryfikacji i prawidłowej oceny twierdzeń stron oraz innych zebranych dowodów, podejmowaniu dodatkowej inicjatywy dowodowej, prezentowaniu przed organami procesowymi stanowiska w zakresie oceny prawnej i ustaleń faktycznych.
Zakres odpowiedzialności każdego sprawcy uzależniony jest od prawidłowego ustalenia przebiegu zdarzenia, świadomości, oraz innych przesłanek warunkujących przypisanie sprawstwa i winy. Powyższe okoliczności sprawiają, że skorzystanie z pomocy obrońcy już na etapie zatrzymania lub przedstawienia zarzutów może mieć istotne znaczenie dla prawidłowej realizacji prawa do obrony przez osobę podejrzaną lub oskarżoną o popełnienie przestępstwa.
Dokładne i aktualne opisy znamion przywołanych wyżej przepisów oraz zagrożenia karami, zawarte są w wymienionych w tekście przepisach Kodeksu karnego.
adwokat Marek Dulniak
Warszawa, 4 sierpnia 2022 r.
Zobacz również:
- wymuszenie rozbójnicze,
- zniszczenie rzeczy lub uszkodzenie rzeczy,
- kradzież z włamaniem,
- nielegalne posiadanie, utrata broni palnej lub amunicji,
- przestępstwo oszustwa – art. 286 k.k.,
- podanie nieprawdy w deklaracjach podatkowych – art. 56 k.k.s.
- wystawienie faktury poświadczającej nieprawdę (art. 271a k.k.).,
- przestępstwo wyłudzenia dotacji; wyłudzenie dotacji unijnych