Art. 58 § 3 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
Na wniosek jednego z małżonków sąd może w wyroku orzekającym rozwód dokonać podziału majątku wspólnego, jeżeli przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu.
Podział majątku wspólnego małżonków w ramach sprawy rozwodowej jest jedną z kilku możliwych dróg uregulowania spraw majątkowych małżonków. Wybranie tej drogi może być szybkim i niezbyt kosztownym sposobem łącznego rozwiązania wszystkich aspektów dotychczasowego życia małżeńskiego, zwłaszcza jeśli wniosek o podział majątku połączony jest ze zgodnym wnioskiem o rozwód bez orzekania o winie i porozumieniem w sprawach dzieci.
Kodeks rodzinny i opiekuńczy pozwala na dokonanie podziału majątku wspólnego małżonków jedynie wówczas, gdy nie spowoduje to nadmiernej zwłoki w postępowaniu rozwodowym. Należy bowiem pamiętać, że podstawową rolą postępowania rozwodowego jest uregulowanie spraw rodzinnych związanych z ustaniem małżeństwa, w tym dotyczących małoletnich dzieci, obowiązku alimentacyjnego, ustalenia winy za rozkład pożycia. Dokonywanie podziału majątku nie powinno opóźniać ani komplikować rozstrzygnięcia o tych kluczowych kwestiach prawa rodzinnego.
O nadmiernej zwłoce, która uniemożliwia dokonanie podziału majątku w toku rozwodu możemy mówić na przykład wtedy, gdy między małżonkami istnieje spór co do sposobu podziału majątku, jego składu, wartości, zwrotu nakładów czy wysokości żądanych spłat lub dopłat. Sąd rozwodowy musiałby na te okoliczności prowadzić długotrwałe i skomplikowane postępowanie dowodowe z udziałem biegłych, świadków oraz gromadzić dowody z wielu dokumentów. W takich wypadkach sąd rozwodowy pozostawi wniosek o podział majątku bez rozpoznania, zaś strony będą mogły dokonać podziału majątku w odrębnym postępowaniu, po orzeczeniu rozwodu.
Praktyka prowadzenia spraw rozwodowych pokazuje, że jeśli między małżonkami nie ma porozumienia co do winy za rozkład pożycia małżeńskiego, to konflikt z reguły obejmuje wszystkie pozostałe aspekty małżeństwa, w tym i majątkowe. Dlatego do podziału majątku w wyroku rozwodowym dochodzi zazwyczaj jedynie wtedy, gdy oboje małżonkowie wnoszą o rozwiązanie małżeństwa bez orzekania o winie (lub ze zgodnym uznaniem winy) i nie ma między nimi sporu co do spraw związanych z małoletnim dzieckiem. Wyrok może wówczas zapaść już na pierwszej rozprawie sądowej, po przesłuchaniu jednego lub obojga małżonków. Jeśli strony mają małoletnie dziecko, sąd przesłuchuje dodatkowo świadka na okoliczność sytuacji dziecka. W takim przypadku, wyrok rozwodowy może zawierać zarówno rozstrzygnięcie o rozwiązaniu małżeństwa, winie (lub jej braku), władzy rodzicielskiej, opiece nad dzieckiem, kontaktach, alimentach, jak również o podziale majątku wspólnego małżonków.
Podziału majątku w wyroku rozwodowym Sąd dokonuje na wniosek strony. Wniosek o podział majątku zgłoszony w pozwie rozwodowym podlega odrębnej opłacie sądowej w wysokości 1000 zł. Jeśli do wniosku zostanie dołączony zgodny projekt podziału tego majątku, opłata wyniesie 300 zł (art 38 ust. 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych).
Czytaj więcej o:
adwokat Marek Dulniak
Warszawa, 24 września 2018 r.