Niekorzystny wyrok sądu pierwszej instancji nie musi oznaczać przegrania sprawy karnej.
Zarówno od wyroku uniewinniającego, jak i od skazującego, można wnieść apelację do sądu drugiej instancji. Apelację może wnieść tzw. strona postępowania karnego, czyli przede wszystkim: oskarżony, prokurator (oskarżyciel publiczny), oskarżyciel posiłkowy oraz inne podmioty wymienione w przepisach. Oskarżycielem posiłkowym jest osoba pokrzywdzona przestępstwem, która złożyła do chwili rozpoczęcia przewodu sądowego na rozprawie głównej oświadczenie, że będzie działała w charakterze oskarżyciela posiłkowego, w związku z czym przysługują jej uprawnienia strony, w tym prawo wnoszenia apelacji od wyroku sądu I instancji.
Apelację wnosi się na piśmie, w terminie 14 dni od doręczenia stronie wyroku wraz z uzasadnieniem. Doręczenie wyroku z uzasadnieniem następuje na pisemny wniosek złożony przez stronę w terminie 7 dni od ogłoszenia wyroku.
Apelację wnosi się do sądu, który wydał wyrok, czyli do sądu pierwszej instancji. Po zbadaniu wymogów formalnych apelacji, sąd ten przesyła apelację wraz z aktami sprawy sądowi drugiej instancji do rozpoznania.
Apelację od wyroku sądu rejonowego rozpoznaje sąd okręgowy, zaś apelację od wyroku sądu okręgowego rozpoznaje sąd apelacyjny. W tym drugim wypadku, istnieje tzw. przymus adwokacki, co oznacza, że apelacja wnoszona na rzecz oskarżonego lub oskarżyciela posiłkowego musi być sporządzona i podpisana przez adwokata lub radcę prawnego działających w charakterze obrońcy lub pełnomocnika.
Apelacja od wyroku sądu rejonowego może być wniesiona także osobiście przez stronę, czyli oskarżonego lub oskarżyciela posiłkowego. Przymus adwokacki odnosi się jedynie do apelacji wnoszonych od wyroków sądu okręgowego, jednak wniesienie apelacji przez profesjonalnego pełnomocnika lub obrońcę może mieć znaczenie dla skuteczności apelacji.
Dogłębna analiza wyroku sądu pierwszej instancji i prawidłowe skonstruowanie przez adwokata zarzutów i uzasadnienia apelacji może zwrócić uwagę sądu apelacyjnego na takie uchybienia sądu pierwszej instancji, które w innym wypadku uszłyby uwadze sądu rozpoznającego apelację. Apelacja może również wskazywać nowe fakty lub dowody, które nie były przedmiotem rozpoznania sądu pierwszej instancji.
Prawidłowe i profesjonalne sporządzenie apelacji ma również znaczenie dla możliwości podnoszenia określonych zarzutów w późniejszej kasacji do Sądu Najwyższego. Dotyczy to w szczególności osób skazanych na bezwzględne kary pozbawienia wolności, jak również oskarżycieli posiłkowych (pokrzywdzonych) w sprawach, w których zapadł prawomocny wyrok uniewinniający.
Sporządzanie apelacji karnych i reprezentowanie klientów w postępowaniach apelacyjnych przed sądami karnymi jest stałym elementem wieloletniej praktyki zawodowej adwokata Marka Dulniaka.
Powyższy opis apelacji karnej ma charakter skrótowy, zaś szczegółowe regulacje na ten temat znajdują się w przepisach Działów VIII i IX Kodeksu postępowania karnego.